Czytam wiele materiałów historiozoficznych i pamiętnikarskich z tego okresu czasu. Przeważnie piszą o tym ludzie, którzy tego nie przeżyli osobiście i stąd wiele fantasmagorii. Zdziwienie ogarnia człowieka, ilu było bohaterów. (fragment listu Edmunda P. OsiejewskiegoContinue reading
Ludzie nieznani
Są takie zdjęcia w archiwach rodzinnych, o których nie wiemy nic, wiele przykładów. Nie tylko z bardzo odległej przeszłości, niekiedy (prawie) nam współczesne. Oto jedno z nich, na zdjęciu sporo osób; ale nie rozpoznaję prawieContinue reading
Leonard Zawisławski (1890-1967) i Leonard Zawisławski (…-1973)
Jest w tej rodzinie dwóch Leonardów. W książce napisałem tak: Dziadek Wacław czyli właśnie Zawisławski¹ też miał chyba bogaty życiorys. Z pierwszą, jedyną formalną żoną Jadwigą z d. Makowską, zabawne – miał troje dzieci: Leonarda²,Continue reading
Warszawa Wschodnia (1961)
Oto, ja: jadę do sanatorium. Bardzo byłem niezadowolony. Ale dziś nie o tym. Otóż pamięć podpowiadała mi, że jechałem z dworca Warszawa Wschodnia. Zdjęcie mego ojczyma, na zdjęciu: ja. Jadę do sanatorium – Wieniec Zdrój?Continue reading
Zdjęcia, których nie ma
Mam tylko dwa zdjęcia z czasu okupacji – na jednym jest Barbara; oba dość banalne. Jedno z nich mogła ona robić: są inni, poza nią, a to ta sama okazja. Jakieś chrzciny? Na zdjęciu wyżejContinue reading
Rocznica śmierci (1945)
Wacława Zawisławskiego, naszego wspólnego dziadka. To też zdjęcia z archiwum Krystyny Gaëtan-Gilewskiej; zaś wpis mej ciotki Hanki, już wtedy Gilewskiej – w kalendarzu, z datą 6 sierpnia 1945 roku. To pierwsza rocznica śmierci i jejContinue reading
Dedykacje (1942, 1946,1953)
Dwie fotografie: Wacław Zawisławski, jego córka, już wtedy sierota Barbara, jeszcze wtedy Zawisławska – oraz jeden rysunek z dedykacją: pierwszego męża Zbigniewa Makowskiego (przedstawiający oczywiście mnie). Wszystkie wysyłane do rodziny: to Gilewscy, najpierw do Iłży,Continue reading
Walka z analfabetyzmem…
…czyli tzw. Dni Oświaty, Książki i Prasy. Ciekawe, choć marginalne wspomnienia – ja ze Zbigniewem. Mnóstwo sławnych ludzi, wszyscy (tak mi się wydawało) to jego znajomi… Lubiłem to. Poza kwestią popularyzacji książki i upowszechnienia oświaty,Continue reading
Dwie kartki z życzeniami
Od Wacława Zawisławskiego do córki Hanki, wtedy już Gilewskiej. Jedna z kartek – ta późniejsza, wielkanocna, z kwietnia 1944 – informuje o zaginięciu Ryśka (XI 1943). Kartki z archiwum Krystyny Gaëtan-Gilewskiej. mr m.
Z archiwum Zbigniewa: nowe skany
To tylko informacja: skanuję spore, jak na czasy, z których pochodzi – oraz jak na losy, jakie przeszły (głównie zbyt liczne przeprowadzki) – archiwum, które zostało mi po Zbigniewie (i Barbarze, ale tego jest znacznieContinue reading
Czyste?
Przyjmijmy, że opis z tyłu zdjęcia mówi nam, co chcemy usłyszeć: że to nazwa ulicy. Możliwe: na tyłach zdjęć też niekiedy zapisujemy miejsce, czasem datę; bo osoby znamy. Wątpliwe: to reprodukcja¹ – dość niestaranna. WidaćContinue reading
Mundury: wyobrażony i realny
Niekiedy mam tylko datę, nawet dzień. To 13 czerwca 1919, to dwa tygodnie przed zawarciem Traktatu wersalskiego (28 VI). Czyli: jeszcze wojna, szczególnie w Polsce.
Chłopcy w sukienkach
Mały Rysiek (1926-1944) i jego mama, moja babcia Wiktoria. A zdjęcie? Banalne, typowe. Fotograf to Karol Buchcar, zaś wiek małego Rysia pozwala dość precyzyjnie datować pieczątkę (1927).
Klasa „z buźką” (1933?)
Najłatwiej datować papier fotograficzny. Tzw. buźka to logo Fabryki Płyt i Papierów Fotograficznych „Alfa” w Bydgoszczy. Papierów z tego zakładu używano co najmniej¹ od 1932 roku i były w latach 30. XX wieku bardzo popularne iContinue reading
Fotograf z WSM?
Czy to jest autor „moich” zdjęć? W Polsce, na zlecenie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, dokumentację warunków w jakich żyli kandydaci do mieszkań spółdzielczych, wykonał Aleksander Minorski (1906-1981). Zbigniew Tomaszczuk „Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii” CentrumContinue reading
Przedszkole (1957?)
Oto ja, idę do przedszkola, ul. St. Wyspiańskiego. Zdjęcia niewiele dodają do opowieści, ale mogą zainteresować kogoś, dziejami Żoliborza pochłoniętego. Jest rok… Raczej 1957, może to mój pierwszy rok tam: może nawet 11 marca, „DzieńContinue reading
Linearne wersje prawdy.
To zajmujące, jak narzędzie (tak, fizyczne: ołówek czy maszyna do pisania; lecz i edytor tekstu…), jakiego używamy do zapisywania myśli – wpływa na ich kształt¹. Pracuję z systemami, ogólnie nazywanymi DTP, dostaję prace, niekiedy naukowe,Continue reading
Weterani?
Czy aby? Dziadek był weteranem. Barbara wspomina: chodził na zebrania. …dziadek – Wacław Zawisławski – poza tym, że był murarzem, weteranem wojennym… (…) Poza tym ojciec mój dość dużo czytał, chodził na różne zebrania. ByłContinue reading
Pan profesor i statystyka.
Niekiedy tłumaczenie jest tak głupie, jak wina. Pan profesor Andrzej Żbikowski powiedział bzdurę. A teraz się tłumaczy. W rozmowie z Jarosławem Gugałą w programie Polsatu News Wydarzenia użyłem sformułowania „najlepszą strategią uratowania się był obózContinue reading
Stanisław, masarz z Woli
Miałem tylko to zdjęcie „ślubne” i kilka słów relacji Barbary, już w XXI wieku spisanych, na odwrocie. To ślub „wujka Stacha”, brata mej babci Wiktorii, słyszałem, że zabity na Majdanku. Stanisław Hałas, ur. 6 IVContinue reading
„Sprawiedliwy…”? Może. Albo i nie.
Rysiek z kolegami nad Wisłą. Lekceważyłem te zdjęcia, zdawały mi się „niepoważne”: tu wojna, okupacja – a oni wesoło pływają pychówkami. Wakacje prawie. Powinienem ujednolicić te wątki o Ryśku, dalej też są. Ale jak? OnContinue reading
Cytuję i polecam…
Bardzo interesujące uwagi Pawła Jędrzejewskiego ((Forum Żydów Polskich) o antyizraelskości lewicy, polecam. A też dlatego, że bliskie są temu, o czym wspominałem nieco w rozdziale „Lewica” mej opowieści (str. 347-374). No bo porównajmy. Istnieją powodyContinue reading
„Zimy stulecia”
Pojawiła się już „Zima stulecia” Grzegorza Sieczkowskiego, wyd. przez The Facto (2017). No to może te fragmenty, które również tam, w wersji z mojej: „Państwo Nikt…” daję; a tam zdjęcia z Rymanowa Zdroju, lecz chybaContinue reading
Barbara Zawisławska (1929-2017)
Barbara, 1mo voto Makowska, 2ndo voto Gonczarska, urodzona w Warszawie, 25 lipca 1929; zmarła 4 grudnia, w domu opieki w Serocku: ona, warszawianka od pokoleń. W dzień swych imienin, lubiła ten dzień, obchodziła, nawet gdyContinue reading
Historia rzeczy
…albo Przedmiotów – interesujący aspekt analizy zdjęć rodzinnych, choć to ocean. Mam kilka zdjęć, połowa 1953 roku. Zwraca uwagę wózek, jak ze scen wypędzania Niemców czy z bombardowanego Londynu. Wspólna Europa. Skąd brało się wózkiContinue reading
„Selmanowicz”
Najsmutniejsza część książki. Mam jeszcze spisane świadectwa dwóch więźniarek¹. Które oczywiście mogły poświadczyć to, w co same uwierzyły: każdy pisze o sobie. Te świadectwa zresztą mało, nic prawie nie mówią o Barbarze, zaś sporo oContinue reading
Komunia kolegi (1962?)
Już było, wielokrotnie, ale nigdy jakoś niezebrane. A zachęciła, skłoniła mnie – rozmowa Emilii Padoł z Mikołajem Grynbergiem, też nieco cytowanym w „Państwie Nikt…”. Jeśli ktoś się urodził w żydowskiej rodzinie w Polsce, chodzi doContinue reading
Ankieta personalna
…z I poł. lat 50. Pusta, znaleziona wraz z papierami Barbary i Zbigniewa – również z wersjami ich życiorysów: w ankiecie jasno napisano, że należy do niej dołączyć także szczegółowy życiorys. Nie wiem, czy umiałbymContinue reading
Tereska: a jednak…
Dziś nieco inaczej. Zdjęcie: David Seymour / Magnum Photos. I nie wiem, czy to potrzebne, może za łatwe? Jest bardzo znane zdjęcie Davida Seymoura, Davida Szymina właściwie. Z Polski (1948), podpisane „Tereska”. Na nim dziewczynka,Continue reading
Papiery na bruku
Jednym z wątków, historyjką, obrazem, który zachęcił mnie do ułożenia książki z zapisków Barbary – była opowieść, co zabawne może jakoś, o polskim punku. Fragment właściwie: o Jacku „Lutrze” Lenartowiczu, muzyku i performerze, w rozmowieContinue reading