Mały Rysiek (1926-1944) i jego mama, moja babcia Wiktoria. A zdjęcie? Banalne, typowe. Fotograf to Karol Buchcar, zaś wiek małego Rysia pozwala dość precyzyjnie datować pieczątkę (1927).
Klasa „z buźką” (1933?)
Najłatwiej datować papier fotograficzny. Tzw. buźka to logo Fabryki Płyt i Papierów Fotograficznych „Alfa” w Bydgoszczy. Papierów z tego zakładu używano co najmniej¹ od 1932 roku i były w latach 30. XX wieku bardzo popularne iContinue reading
Fotograf z WSM?
Czy to jest autor „moich” zdjęć? W Polsce, na zlecenie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, dokumentację warunków w jakich żyli kandydaci do mieszkań spółdzielczych, wykonał Aleksander Minorski (1906-1981). Zbigniew Tomaszczuk „Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii” CentrumContinue reading
Przedszkole (1957?)
Oto ja, idę do przedszkola, ul. St. Wyspiańskiego. Zdjęcia niewiele dodają do opowieści, ale mogą zainteresować kogoś, dziejami Żoliborza pochłoniętego. Jest rok… Raczej 1957, może to mój pierwszy rok tam: może nawet 11 marca, „DzieńContinue reading
Linearne wersje prawdy.
To zajmujące, jak narzędzie (tak, fizyczne: ołówek czy maszyna do pisania; lecz i edytor tekstu…), jakiego używamy do zapisywania myśli – wpływa na ich kształt¹. Pracuję z systemami, ogólnie nazywanymi DTP, dostaję prace, niekiedy naukowe,Continue reading
Weterani?
Czy aby? Dziadek był weteranem. Barbara wspomina: chodził na zebrania. …dziadek – Wacław Zawisławski – poza tym, że był murarzem, weteranem wojennym… (…) Poza tym ojciec mój dość dużo czytał, chodził na różne zebrania. ByłContinue reading
Pan profesor i statystyka.
Niekiedy tłumaczenie jest tak głupie, jak wina. Pan profesor Andrzej Żbikowski powiedział bzdurę. A teraz się tłumaczy. W rozmowie z Jarosławem Gugałą w programie Polsatu News Wydarzenia użyłem sformułowania „najlepszą strategią uratowania się był obózContinue reading
Stanisław, masarz z Woli
Miałem tylko to zdjęcie „ślubne” i kilka słów relacji Barbary, już w XXI wieku spisanych, na odwrocie. To ślub „wujka Stacha”, brata mej babci Wiktorii, słyszałem, że zabity na Majdanku. Stanisław Hałas, ur. 6 IVContinue reading
„Sprawiedliwy…”? Może. Albo i nie.
Rysiek z kolegami nad Wisłą. Lekceważyłem te zdjęcia, zdawały mi się „niepoważne”: tu wojna, okupacja – a oni wesoło pływają pychówkami. Wakacje prawie. Powinienem ujednolicić te wątki o Ryśku, dalej też są. Ale jak? OnContinue reading
Cytuję i polecam…
Bardzo interesujące uwagi Pawła Jędrzejewskiego ((Forum Żydów Polskich) o antyizraelskości lewicy, polecam. A też dlatego, że bliskie są temu, o czym wspominałem nieco w rozdziale „Lewica” mej opowieści (str. 347-374). No bo porównajmy. Istnieją powodyContinue reading
„Zimy stulecia”
Pojawiła się już „Zima stulecia” Grzegorza Sieczkowskiego, wyd. przez The Facto (2017). No to może te fragmenty, które również tam, w wersji z mojej: „Państwo Nikt…” daję; a tam zdjęcia z Rymanowa Zdroju, lecz chybaContinue reading
Barbara Zawisławska (1929-2017)
Barbara, 1mo voto Makowska, 2ndo voto Gonczarska, urodzona w Warszawie, 25 lipca 1929; zmarła 4 grudnia, w domu opieki w Serocku: ona, warszawianka od pokoleń. W dzień swych imienin, lubiła ten dzień, obchodziła, nawet gdyContinue reading
Historia rzeczy
…albo Przedmiotów – interesujący aspekt analizy zdjęć rodzinnych, choć to ocean. Mam kilka zdjęć, połowa 1953 roku. Zwraca uwagę wózek, jak ze scen wypędzania Niemców czy z bombardowanego Londynu. Wspólna Europa. Skąd brało się wózkiContinue reading
„Selmanowicz”
Najsmutniejsza część książki. Mam jeszcze spisane świadectwa dwóch więźniarek¹. Które oczywiście mogły poświadczyć to, w co same uwierzyły: każdy pisze o sobie. Te świadectwa zresztą mało, nic prawie nie mówią o Barbarze, zaś sporo oContinue reading
Komunia kolegi (1962?)
Już było, wielokrotnie, ale nigdy jakoś niezebrane. A zachęciła, skłoniła mnie – rozmowa Emilii Padoł z Mikołajem Grynbergiem, też nieco cytowanym w „Państwie Nikt…”. Jeśli ktoś się urodził w żydowskiej rodzinie w Polsce, chodzi doContinue reading
Ankieta personalna
…z I poł. lat 50. Pusta, znaleziona wraz z papierami Barbary i Zbigniewa – również z wersjami ich życiorysów: w ankiecie jasno napisano, że należy do niej dołączyć także szczegółowy życiorys. Nie wiem, czy umiałbymContinue reading
Tereska: a jednak…
Dziś nieco inaczej. Zdjęcie: David Seymour / Magnum Photos. I nie wiem, czy to potrzebne, może za łatwe? Jest bardzo znane zdjęcie Davida Seymoura, Davida Szymina właściwie. Z Polski (1948), podpisane „Tereska”. Na nim dziewczynka,Continue reading
Papiery na bruku
Jednym z wątków, historyjką, obrazem, który zachęcił mnie do ułożenia książki z zapisków Barbary – była opowieść, co zabawne może jakoś, o polskim punku. Fragment właściwie: o Jacku „Lutrze” Lenartowiczu, muzyku i performerze, w rozmowieContinue reading
Przywileje władzy
Drtobiazgi: Barbara była nawet radną, krótko. Ale walczy. Matury zrobić nie mogła – nie chciała? Próbuje stanąć na nogach, już nie szczeniaczek. Była nawet radną na Żoliborzu. To później, legitymacja ważna od czerwca 1952 doContinue reading
Listy z kolonii
I sanatoriów, jak tu, stamtąd koperty (z 1963 i 1965). Rymanów Zdrój, Bieszczady, kolejna „zima stulecia”. (…) dla Makowskiego tą najważniejszą zimą stulecia jest ta bieszczadzka z 1963 roku. Pojechał wtedy do sanatorium. „Byliśmy w tychContinue reading
Nieślubne dzieci grzebią rodziców
O kłopotach archiwisty.W korespondencji z Muzeum Powstania Warszawskiego ws. danych moich dziadków Wiktorii oraz Wacława pojawił się problem: jakie babcia miała właściwie nazwisko? W bazie MP jest dziś jako „Zawisławska”. (Dziadek też tam jest.)Jednak to nieContinue reading
Pani Halszka
Nie pamiętam rodziny, nie mogę. Jakichś sąsiadów: postacie jak z albumu rodzinnego. To już IV Kolonia, mieszkańcy. Pani Halszka, starsza pani w tej lepszej, czteropiętrowej części, większe mieszkania. Nauczycielka, ponoć w AK bardzo dzielna –Continue reading
Janina Siwińska (1903-…)
Starsza pani, przyjaciółka i trochę chyba mentorka Barbary. Działaczka WSM, jeszcze sprzed wojny. Jej relację z drogi do Lublina, przez linię frontu (to lipiec 1944), oraz z – dopiero co wyzwolonego – Majdanka (a właściwieContinue reading
Nieco obok: „Ty i ja”.
W „Dwutygodniku” (11/2016) interesująca, choć nieco na kolanach, bez dystansu i kontekstu dziejowego robiona rozmowa z Ireną Rybczyńską-Holland. Cóż: nie dziwmy się starszej pani, że idealizuje młodość, dziwmy się pytającym, że nie pytają o rzeczyContinue reading
Koń na biegunach (1957?)
Chciałem mieć zdjęcie z Laleczką, taką najmniejszą ze środka „ruskiej baby”. I mam: to, co widać, moja prawa ręka trzyma laleczkę. A że nie widać? Cóż: uparłem się, choć trzeba było mieć zdjęcie na konikuContinue reading
ile może nam powiedzieć jedno zdjęcie?
Strzyżewo, 1946 rok. Kolonie letnie, podpisane też „Nasz dom”; lecz nie idzie tu o dom dziecka, w którym była później (1947-1950). Mam jakieś zdjęcie: grupa dzieci, dziewcząt. Widzę wśród nich starszą, to Barbara, sporo wyższa.Continue reading
Suche dane
Lista miejsc pracy Barbary, z początku lat 70. Może brudnopis, zapewne do papierów o rentę inwalidzką.
Tożsamość, pamięć, melancholia (1)
A oto sprostowanie, wyjaśnienie raczej. W książce (s. 91) umieściłem zdanie z portalu Histmag org. U blisko 40% badanych uczenie się historii kończyło się melancholią. – Pierwsze symptomy pojawiały się często już kilka minut poContinue reading
Poezja wizualna
Kłopot, jaki mam z tą stroną jest i taki, że najefektowniejsze, najbardziej widoczne są ślady, jakie zostawił Zbigniew: w końcu malarz, rysownik… A przecież nie on jest najważniejszy w tej książce. (Aktualizacja: jest za toContinue reading
Dzienniczki szkolne
Choć może tylko mój, z I klasy szkoły podstawowej (1959/60). Lecz i inne przejawy edukacji w PRL, niżej.